تحلیل، ارزیابی و آسیب شناسی شاخص رقابتمندی جهانی

هدف این مقاله تحلیل، ارزیابی و آسیب شناسی شاخص رقابتمندی جهانی است. برای این منظور، ابتدا نحوه شکل گیری مجمع جهانی اقتصاد که از سال 1979 به طور منظم این شاخص را محاسبه و منتشر مینماید، تبیین می گردد. سپس مبانی فکری- نظری شاخص رقابتمندی که بر بهره وری استوار است، بررسی می شود. این شاخص عوامل مورد نیاز توسعه را برای الگوی سه مرحله ای توسعه پورتر در 12 مؤلفه معرفی می کند. سه مرحله توسعه عبارت از مرحله مبتنی بر عوامل تولید، مرحله مبتنی بر کارایی و مرحله مبتنی بر نوآوری است. این شاخص از بعد روش شناسی و فروض قابل تأمل است که در این مقاله به آنها پرداخته خواهد شد. همچنین، برای محاسبه این شاخص آمار و اطلاعات متنوعی استفاده شده که اعتبار برخی از آمارها مورد تردید است. با این وجود، به نتایج این شاخص در سطوح بین المللی و ملی به طور مکرر استناد می شود. آخرین نتایج گزارش (2013-2012)، شاخص رقابتمندی جهانی مؤید این است که ایران در مرحله انتقال از مرحله مبتنی بر عوامل تولید به مرحله مبتنی بر کارایی است و از میان 144 کشور توانسته است رتبه 66 را کسب نماید. ایران در اکثر زیرشاخص ها بجز محیط اقتصادکلان در مقایسه با دوره قبل تغییرات چندانی نداشته است. رتبه محیط اقتصادکلان این شاخص در گزارش (2013-2012) معادل 57 بوده در حالی که در دوره قبل این رتبه 27 بوده است. نتایج مقایسه تطبیقی با کشورهای منتخب مؤید این است که در آخرین رتبه بندی کشورهای قطر، عربستان، کره جنوبی، مالزی، ایتالیا و ایران از میان 144 کشور به ترتیب در رتبه های 11، 18، 19، 25، 42 و 66 قرار دارند.